Inicjatywa „Voice & Vote – wznieśmy się ponad konsultacje społeczne”

Zapraszamy do udziału w międzynarodowej inicjatywie, organizowanej przez Fundację Stocznia, poświęconej poznawaniu metod deliberatywnych w procesach partycypacyjnych. Zaproszenie kierujemy przede wszystkim do grantobiorców z krajów-beneficjentów Funduszy EOG, ale także do wszystkich zainteresowanych tematem. Stworzymy przestrzeń do wymiany wiedzy oraz porównania doświadczeń i perspektyw z różnych krajów. Inicjatywa prowadzona jest przez Fundację Stocznia, członka konsorcjum prowadzącego program Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy (ACF). Zaproszenie skierowane jest przede wszystkim do Grantobiorców ACF z krajów-beneficjentów, ale także do wszystkich zainteresowanych tematem.

Ostatnie lata przyniosły międzynarodową dyskusję na temat wyzwań związanych z włączaniem mieszkańców w procesy decyzyjne: jak zadbać o większą różnorodność uczestników i możliwość wybrzmienia różnych poglądów? Jak uzyskać jakościowe wnioski? Jak podejmować trudne i kontrowersyjne tematy w coraz bardziej spolaryzowanym społeczeństwie?

W poszukiwaniu nowych metod samorządy i organizacje społeczne zaczęły sięgać po metody wykorzystujące losowanie, dbające o reprezentatywność, dłuższy proces, włączenie deliberacji opartej na wiedzy eksperckiej*. Stosowane są więc panele, narady czy sądy obywatelskie. Widzimy, że to droga bez odwrotu. Unia Europejska przyjęła wręcz obowiązek włączania panelu obywatelskiego do procesu tworzenia ważnych zmian prawnych i ich implementację kilka razy w roku (zobacz: https://futureu.europa.eu/en/assemblies/citizens-panels?locale=en).

Chcemy poszukać i wymieniać się wiedzą na temat dobrych, zaawansowanych procesów deliberacyjnych, które prezentują bardziej złożone metody. Jako takie traktujemy procesy takie jak:

panele obywatelskie, które wykorzystują losowy dobór próby (w celu stworzenia grupy uczestników odpowiadającej populacji), wsparcie ekspertów dzielących się wiedzą i deliberację jako narzędzie do lepszej dyskusji,
sądy i narady obywatelskie, czyli złożone, długotrwałe procesy, które również wykorzystują randomizację, deliberację i wsparcie ekspertów.

Co już się wydarzyło?

Webinar, 29 czerwca 2023

Podczas spotkania przedstawiliśmy dobre praktyki i porozmawialiśmy o pierwszych refleksjach związanych z wyzwaniami lokalnymi w krajach, w których realizowane są Fundusze EOG.

Zobacz prezentację z webinaru: część 1 (wprowadzenie) i część 2 (dobre praktyki)

Co będzie się dziać?

Desk research (lipiec–sierpień 2023)

Przez wakacje zbieramy opisy procesów deliberacyjnych z obszaru wsparcia Funduszu Aktywni Obywatele. Interesują nas procesy:

korzystające z metod losowania/uzyskiwania reprezentatywności grupy,
zawierające część edukacyjną oraz deliberacyjną,
wydłużone w czasie,
angażujące osoby uczestniczące,
kończące się werdyktem.

Swoimi przykładami działań można się z nami dzielić w tym formularzu do 20 sierpnia. Uwaga: formularz jest w języku angielskim, ale można wypełnić go po polsku. Najciekawsze z przykładów umieścimy w publikacji on-line, która będzie dostępna na stronie inicjatywy Voice & Vote, a o wybranych procesach będziemy rozmawiać podczas 2-dniowego wydarzenia w Warszawie.

Dwudniowe wydarzenie (18–19 września 2023, Warszawa)

Celem spotkania będzie przede wszystkim poznanie przykładów deliberacyjnych procesów partycypacyjnych z obszaru wsparcia Programu Aktywni Obywatele i wymiana doświadczeń. Podczas spotkania stworzymy przestrzeń do wspólnej refleksji nad kształtem tych procesów i ich wpływem na praktyki demokratyczne w poszczególnych państwach oraz nad rozwiązaniami, które przynoszą najlepsze efekty, jeśli chodzi o jakość rozmowy na tematy publiczne. Przewidujemy też część przeznaczoną na sieciowanie i budowanie relacji.

Porozmawiamy m.in. o:

panelach obywatelskich, w tym o ogólnopolskiej naradzie obywatelskiej o kosztach energii, panelu obywatelskim nt. zmian klimatu w słowackim mieście Trnava i panelu obywatelskim w węgierskim mieście Érd,
naradach obywatelskich, w tym o naradach obywatelskich o klimacie czy Debacie Poleskiej o górnictwie,
sądach obywatelskich, w tym o sądzie obywatelskim w dzielnicy Újbuda w Budapeszcie.

Na spotkanie zapraszamy przede wszystkim organizacje, które są Grantobiorcami ACF z krajów-beneficjentów, zajmujące się procesami partycypacyjnymi i szukaniem metod pogłębionej, jakościowej rozmowy na tematy publiczne, ale też wszystkie osoby zainteresowane tą tematyką. Spotkanie odbędzie w języku angielskim. Zgłoszenia odbywają się poprzez ten formularz i trwają do 18 sierpnia.

Organizatorzy

Nasza inicjatywa realizowana jest we współpracy z:

ACF Czech Republic,
The Participatory Factory, Czech Republic,
ACF Estonia,
VouliWatch, Greece,
ACF Lithuania,
ACF Poland,
Regional ACF Poland,
ACF Portugal.

Wszystkie wydarzenia w ramach inicjatywy są realizowane w języku angielskim.

Wydarzenie jest częścią inicjatywy regionalnej realizowanej przy wsparciu finansowym Active Citizens Fund, programu finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG i funduszy norweskich na lata 2014–2021.

* W celu lepszego zrozumienia tematu odwołamy się do publikacji OECD „Catching the deliberative wave”. Rozumieją oni falę jako proces, w którym: Władze publiczne wszystkich szczebli coraz częściej zwracają się do zgromadzeń obywatelskich, ław przysięgłych, paneli i innych reprezentatywnych procesów deliberacyjnych w celu rozwiązania złożonych problemów politycznych, począwszy od zmian klimatycznych, a skończywszy na decyzjach dotyczących inwestycji infrastrukturalnych. Zwołują one grupy osób reprezentujących szeroki przekrój społeczeństwa na co najmniej jeden pełny dzień – a często znacznie dłużej – aby uczyć się, dyskutować i opracowywać wspólne rekomendacje, które uwzględniają złożoność i kompromisy wymagane do rozwiązania wieloaspektowych kwestii publicznych. Chcielibyśmy stworzyć przestrzeń do wymiany wiedzy, porównywania różnych krajów i perspektyw oraz uczenia się od siebie nawzajem na poziomie europejskim (zorientowanym na kraje beneficjentów Funduszy EOG) i sprawdzenia, czy i jak my, w naszych krajach, łapiemy deliberacyjną falę.