Fundusz Społeczeństwa Obywatelskiego EOG oficjalnie otwarty. Wkrótce ruszy wsparcie dla organizacji społecznych w Polsce

Wsparcie trafi do organizacji działających m.in. na rzecz wzmocnienia wartości demokratycznych i praworządności, zwiększenia udziału organizacji społeczeństwa obywatelskiego w procesach demokratycznych, zaangażowania obywatelskiego, edukacji medialnej, przeciwdziałania dezinformacji, ochrony praw człowieka, przeciwdziałania dyskryminacji, włączenia społecznego, równouprawnienia (w tym praw i zdrowia reprodukcyjnego, praw osób LGBTIQ+), przeciwdziałania przemocy, a także klimatu, ochrony środowiska naturalnego i sprawiedliwej zielonej transformacji.  

Fundusz Społeczeństwa Obywatelskiego EOG będą prowadziły cztery doświadczone polskie organizacje – Fundacja im. Stefana Batorego (lider), Fundacja Stocznia, Fundacja Edukacja dla Demokracji oraz Fundacja Wspomagania Wsi wraz z partnerem norweskim – Stowarzyszeniem Organizacji Pozarządowych w Norwegii (Frivillighet Norge). Wspólnie odpowiedzialne będą za rozdysponowanie 83,47 mln euro, w tym 72,96 mln euro na konkursy dotacyjne.

Aktywne i odporne społeczeństwo obywatelskie

Fundusz Społeczeństwa Obywatelskiego EOG stanowi nieco poniżej 10% środków, które Polska otrzyma w latach 2021-2028 ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego (tzw. Funduszy Norweskich i Funduszy EOG), by wspierać organizacje społeczne działające na rzecz wartości demokratycznych, praw człowieka, sprawiedliwości społecznej oraz ochrony klimatu i środowiska. 

Foto: Wojtek Radwański

Podczas wydarzenia otwierającego Øystein Bø, ambasador Królestwa Norwegii w Polsce, przypomniał, że celem Funduszu jest wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego i demokracji oraz przyczynienie się do rzeczywistego udziału obywateli w życiu publicznym. 

„Dzisiejsze wydarzenie niesie ze sobą potężne przesłanie: Budujmy odporność! To coś więcej niż slogan – to wezwanie do działania. W świecie, w którym kryzysy stały się normą, a nie wyjątkiem, odporność nie jest opcjonalna. Jest niezbędna. […] Społeczeństwo obywatelskie promuje głos obywateli, buduje zaufanie i zapewnia, że nikt nie zostanie pominięty” – powiedział Øystein Bø, ambasador Królestwa Norwegii w Polsce.

Ragnheiður Kolsöe, zastępczyni szefa Misji Republiki Islandii w Polsce, zwróciła uwagę, że odporność bywa mylnie utożsamiana wyłącznie z siłą i zdolnością znoszenia trudności. „Jeśli rozumiemy odporność jako wytrzymałość i znoszenie trudności, możemy wpaść w pułapkę kojarzenia jej wyłącznie z siłą, mocą i potęgą, a nie ze sprawiedliwością społeczną i prawami człowieka” – podkreśliła, zaznaczając jednocześnie, że cele Funduszu są spójne z islandzkimi wartościami i polityką.

Foto: Wojtek Radwański

Sylwia Sobiepan, członkini Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego, zwróciła uwagę na znaczenie różnorodności wewnątrz konsorcjum oraz wzajemnego uzupełniania kompetencji i doświadczeń tworzących je organizacji. Podkreśliła także rolę organizacji społecznych w budowaniu spójności i odporności demokratycznego społeczeństwa: „Wierzymy, że mądrze prowadzone działania społeczności sprawią, że Polska będzie krajem nie tylko bardziej odpornym na niepewności i kryzysy, ale takim, w którym wszystkie grupy społeczne będą korzystały z efektów rozwoju” – mówiła na otwarciu Funduszu.

Na zakończenie Sylwia Sobiepan przedstawiła harmonogram nadchodzących konkursów dotacyjnych Funduszu Społeczeństwa Obywatelskiego EOG. Pierwszy konkurs na projekty tematyczne ruszy w pierwszym kwartale 2026. Kolejne konkursy planowane na 2026 obejmują konkurs dotyczący przeciwdziałania dezinformacji, konkurs na dotacje instytucjonalne, konkurs na wsparcie mediów lokalnych i obywatelskich. 

Foto: Wojtek Radwański

Współpraca na rzecz odporności sektora obywatelskiego

Fundusz Społeczeństwa Obywatelskiego EOG jest częścią szerokiego wsparcia dla Polski z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich. Polska otrzyma niemal 4 mld zł (925 mln euro), z czego ponad 3,3 mld zł obejmie osiem programów zarządzanych przez polskie instytucje publiczne. Programy zarządzane przez sektor publiczny – zwłaszcza te związane z rozwojem lokalnym, sprawiedliwością i zieloną transformacją – będą komplementarne wobec zakresu wsparcia w ramach Funduszu Społeczeństwa Obywatelskiego EOG.

Jak podkreślił Jan Szyszko z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, współpraca w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego to dla Polski nie tylko trwałe i dobre partnerstwo, ale przede wszystkim partnerstwo oparte na wspólnych wartościach, a projekty realizowane dzięki tym środkom realnie zmieniają jakość życia w kraju. Zwrócił również uwagę na znaczenie stałego dialogu ze społeczeństwem obywatelskim. 

Poprzednie edycje

Organizacje należące do konsorcjum mają doświadczenie w prowadzeniu programów finansowanych  z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich. W poprzedniej edycji, trwającej w latach 2020-2024, środki przeznaczone na wsparcie społeczeństwa obywatelskiego podzielone zostały na dwa programy: Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy i Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny. Fundusz Krajowy prowadziło konsorcjum złożone z Fundacji im. Stefana Batorego (lider), Fundacji Stocznia oraz Fundacji Akademia Organizacji Obywatelskich. W ramach Funduszu organizacje społeczne otrzymały 501 dotacji o łącznej wartości 27,87 mln euro na wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego, aktywności obywatelskiej oraz upodmiotowienie grup zagrożonych wykluczeniem. Operatorem Funduszu Regionalnego było konsorcjum w składzie Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Fundacja Edukacja dla Demokracji. Udzielono w nim 371 dotacji na łączną kwotę ponad 22 mln euro na rzecz wzmocnienia organizacji społecznych w Polsce oraz rozwój społeczeństwa obywatelskiego, równego traktowania i dialogu.

Zdobyte doświadczenie, wypracowane dobre praktyki oraz wiedza partnerów konsorcjum będą stanowiły podstawę do przyjaznego i skutecznego wspierania organizacji społecznych w Funduszu Społeczeństwa Obywatelskiego EOG.

Informacja prasowa, 15.12.2025