Badanie efektywności mechanizmów konsultacji społecznych
Badanie realizowane na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
Badanie efektywności mechanizmów konsultacji społecznych
Celem projektu, realizowanego w 2010 i 2011 r., było zebranie możliwie pełnej informacji o konsultacjach społecznych odbywających się w Polsce na wszystkich szczeblach administracji publicznej, zaczynając od poziomu gminy, a na poziomie ministerstw kończąc.
Projekt zrealizowaliśmy na zlecenie Departamentu Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Przeprowadziliśmy je wspólnie z firmą badawczą SMG/KRC Poland Media. >>
Celem projektu było zebranie możliwie pełnej informacji o konsultacjach społecznych odbywających się w Polsce na wszystkich szczeblach administracji publicznej, zaczynając od poziomu gminy, a na poziomie ministerstw kończąc.
W ramach projektu przeprowadziliśmy następujące działania:
1) Analiza dostępnej wiedzy na temat konsultacji społecznych w Polsce i zagranicą.
Zebranie istniejących już informacji pozwoliło na przygotowanie aktualnego stanu wiedzy w tym zakresie, przygotowanie lepszych narzędzi badawczych, pełniejszą interpretację otrzymanych wyników i trafniejsze rekomendacje.
2) Zebranie podstawowych informacji (inwentarz) na temat konsultacji społecznych prowadzonych we wszystkich jednostkach samorządowych i rządowych.
W trybie dostępu do informacji publicznej zbieraliśmy możliwie kompletne informacje o tym, jakie konsultacje społeczne były prowadzone przez wszystkie ministerstwa, urzędy marszałkowskie i wojewódzkie, starostwa powiatowe i urzędy gmin. Staraliśmy się także uzyskać wiedzę, których dokumentów dotyczyły te konsultacje, jakie metody zostały zastosowane oraz które organizacje uczestniczyły w procesie konsultowania.
3) Badanie jakościowe w wybranych urzędach na szczeblu centralnym, regionalnym, powiatowym i gminnym.
Badanie polegało na rozmowach z przedstawicielami wszystkich ministerstw, urzędów wojewódzkich i marszałkowskich oraz wybranych starostw powiatowych i urzędów gmin, a także organizacji pozarządowych. Głównym celem było zrozumienie funkcjonowania procedur konsultacji społecznych w procesie podejmowania decyzji w instytucjach oraz określenie kultury organizacji konsultacji. Naszymi rozmówcami byli eksperci, którzy planują i koordynują działania konsultacyjne lub aktywnie uczestniczą i wpływają na kształt podejmowanych decyzji.
4) Ogólnopolskie badanie kwestionariuszowe wśród przedstawicieli wszystkich szczebli administracji rządowej i samorządowej w Polsce.
Dzięki temu badaniu określiliśmy, jakie są standardy realizowanych procesów konsultacyjnych oraz byliśmy w stanie porównać poszczególne instytucje między sobą w tym zakresie.
5) Studia przypadków.
W tej części badania skupiliśmy się na procesach prowadzonych konsultacji społecznych, aby szczegółowo i wielostronnie opisać jak wyglądają konkretne konsultacje realizowane w Polsce. Przyjrzeliśmy się w jaki sposób konsultowane były wybrane dokumenty na różnych szczeblach administracji publicznej i samorządowej.
6) Ciekawe przykłady konsultacji społecznych
Podczas badania wyszukaliśmy oraz opisaliśmy ciekawe i inspirujące rozwiązania dotyczące różnych etapów procesu konsultacji społecznych – zarówno tych przeprowadzanych w Polsce, jak i zagranicą.
7) Opracowania dotyczące ciał konsultacyjnych
Przygotowaliśmy opisy sposobu umocowania, funkcji jakie pełnią oraz praktyk działania wybranych 9 stałych ciał konsultacyjnych – zarówno tych na szczeblu centralnym, jak i regionalnym i lokalnym.
8) Prace nad prototypem platformy do konsultacji on-line.
W ramach projektu przygotowaliśmy opis funkcjonalności i prototyp narzędzia, który ułatwia prowadzenie konsultacji pisemnych.
9) Reprezentatywne ogólnopolskie badanie sondażowe.
10) Pogłębione internetowe badanie wśród ekspertów w zakresie konsultacji społecznych w formie bloga
Polegało ono na komentowaniu głównych wyników naszych badań i pierwszych rekomendacji w celu ewaluacji otrzymanych informacji zanim zostały sformułowane w formie raportu i ostatecznych rekomendacji.
Efekty projektu:
- Baza danych przeprowadzonych konsultacji społecznych, którą po zakończeniu badania udostępniliśmy w serwisie www.mojapolis.pl.
- Raport badawczy opisujący standardy konsultacji społecznych realizowanych w Polsce.
- Podręcznik opisujący i definiujący wskaźniki efektywności prowadzonych konsultacji oraz metod jak przeprowadzać ewaluację procesu konsultacji społecznych.
- Funkcjonalne narzędzie do badania efektywności mechanizmu konsultacji społecznych
- Opisy ciekawych praktyk krajowych oraz zagranicznych obrazujących jak dobrze i sprawnie przeprowadzać konsultacje społeczne.
- Prototyp platformy do prowadzenia konsultacji on-line.
- Rekomendacje dotyczące sposobów wzmacniania kultury prowadzenia konsultacji społecznych (zarówno te dotyczące zmian prawnych, jak i instytucjonalnych, koniecznych działań szkoleniowych i upowszechniających).
Zgromadzona w czasie badania wiedza została uporządkowana i upubliczniona na portalu www.partycypacjaobywatelska.pl (w dziale Bibliotek, Przykłady działań)
Czas trwania projektu: czerwiec 2010 – marzec 2011
Koordynatorzy projektu: Dominik Owczarek, Michał Stempień
Wsparcie: Jan Herbst, Zofia Komorowska, Kuba Wygnański