Gdzie, jak nie w szkole warto uczyć istoty samorządności i aktywności obywatelskiej? Dzięki szkole przyszły pełnoletni mieszkaniec czy mieszkanka gminy ma szansę wcześniej zrozumieć, jak ważne jest zaangażowanie w życie samorządu terytorialnego i podejmowanie działań na rzecz najbliższego otoczenia. Szkoła może być jednym z kluczowych miejsc tworzenia samorządu rozumianego jako wspólnota mieszkańców, którzy decydują o najważniejszych lokalnych sprawach.
Stworzyliśmy zestaw materiałów do prowadzenia zajęć wokół tematu aktywnego angażowania młodzieży na rzecz swojego miasta lub gminy. Ich podstawowym celem jest zaangażowanie w proces budżetu obywatelskiego (BO), ale zachęcamy do śmiałego wykorzystania poszczególnych lekcji również do rozmowy o konsultacjach, samorządzie lokalnym czy młodzieżowej radzie. Materiały przeznaczone są do wykorzystania z uczniami i uczennicami w wieku 12-19 lat.
Nasze materiały wypracowane zostały podczas trzech edycji projektu „Samorządna młodzież”, które realizowaliśmy na zlecenie m.st. Warszawy. Celem projektów było zwiększenie udziału młodzieży w BO. Działania prowadziliśmy w kilkunastu stołecznych szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Choć przedstawiane scenariusze odwołują się do warszawskiego BO, z niedużymi modyfikacjami można je stosować w każdym mieście i każdej gminie, gdzie prowadzi się różnego typu procesy partycypacyjne.
Na materiały składa się pięć scenariuszy i załączniki zawierające pomoce dydaktyczne. Scenariusze układają się w ciąg, którego początkiem jest wyjaśnienie, czym w ogóle jest samorząd terytorialny, a zakończeniem – stworzenie wstępnych pomysłów, które można zgłosić w ramach BO. Dodatkowo, do każdego scenariusza nagraliśmy podcast, który bardziej szczegółowo opisuje poruszaną w nim tematykę i narzędzia.
Przed skorzystaniem z naszych scenariuszy, warto przyjrzeć się, jak i czy w ogóle w danym mieście czy gminie działa BO. Cykl lekcji i narzędzia można dostosować do harmonogramu i regulaminu BO, tak by uczniowie i uczennice rzeczywiście mogli złożyć swoje pomysły na działanie w jego ramach.
Cykl zajęć można przeprowadzić również bez dostosowywania do harmonogramu BO. Wtedy ich celem mogłoby być przede wszystkim pokazanie, czym jest samorządność i zaangażowanie obywatelskie (w takiej sytuacji można zastosować pierwsze trzy scenariusze lekcji oraz fragmenty scenariusza dotyczącego samego BO). Wiele gmin posiada też inne niż BO instrumenty angażowania mieszkańców – zachęcamy do dowolnego modyfikowania scenariuszy pod kątem prowadzonych w danym mieście czy gminie procesów, np. inicjatywy lokalnej czy konsultacji społecznych. Scenariusze można też wykorzystać do zachęcania młodych ludzi do wpływania na życie swojego samorządu, np. poprzez śledzenie obrad rady miasta czy gminy, udział w młodzieżowej radzie czy radzie osiedla, obserwowanie prasy lokalnej i zaangażowanie w dziennikarstwo obywatelskie.
Cykl zajęć może być pomysłem na realizację tzw. godzin wychowawczych, stanowić element zajęć na WOS-ie lub kółka zainteresowań bądź zadanie dla osób ze szkolnego samorządu.
Projekt „Samorządna młodzież na Żoliborzu i w Śródmieściu” był realizowany w ramach Programu „Młoda Warszawa. Miasto z klimatem dla młodych 2016-2020”.
Warszawski Panel Klimatyczny, który współorganizowaliśmy na zlecenie Urzędu m.st. Warszawy, był poświęcony zwiększaniu efektywności energetycznej i udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w mieście. Spotkania panelu odbyły się w listopadzie 2020 roku, a raport z jego realizacji zaprezentowaliśmy podczas oficjalnego podsumowania procesu na początku lutego 2021 roku.
Kto zainicjował Warszawski Panel Klimatyczny, czym w ogóle jest panel obywatelski i jak w szczegółach wyglądała jego stołeczna wersja – m.in. o tym napisaliśmy w raporcie, który stworzyliśmy wspólnie z Fundacją Civis Polonus i Fundacją Pole Dialogu.
W raporcie podzieliliśmy się też informacjami o tym, jak zapraszaliśmy do udziału w panelu, w jaki sposób wyłoniliśmy jego skład i jak panel wypracowywał swoje rekomendacje dla miasta. Jego część stanowią również wyniki głosowania nad rekomendacjami, w którym paneliści i panelistki wybrali 49 pomysłów na zwiększenie efektywności energetycznej i udziału OZE w Warszawie.
Raport wzbogaciliśmy o wypowiedzi uczestników Warszawskiego Panelu Klimatycznego, w tym przede wszystkim samych panelistów i panelistek.
Warszawski Panel Klimatyczny był realizowany przez Fundację Stocznia, Fundację Pole Dialogu i Fundację Civis Polonus i został finansowany w ramach zadania publicznego pn. „Warszawski Panel Klimatyczny” zleconego przez m.st. Warszawę na podstawie Zarządzenia nr 756/2020 Prezydenta m.st. Warszawy z dnia 15 czerwca 2020 roku.
Jak przeprowadzić ewaluację sprawnie i skutecznie? Warto korzystać z wiedzy i doświadczenia innych oraz ze sprawdzonych metod i narzędzi. Z myślą o tych, którzy chcą poznać efekty swoich projektów, przygotowaliśmy zestaw łatwych w użyciu narzędzi ewaluacyjnych.
Nasz miniporadnik kierujemy przede wszystkim do organizacji i osób realizujących projekty w dziedzinie edukacji, kultury i animacji lokalnej, zwłaszcza takie o niewielkich budżetach.
W poradniku umieściliśmy zbiór prostych wskazówek, jak dobrze przygotować projekt do ewaluacji, jak skutecznie ją przeprowadzić oraz jak mądrze korzystać z jej wyników. Proponujemy również uniwersalne i gotowe do użycia narzędzia do przeprowadzenia ewaluacji.
Aktualne, nowe wydanie poradnika wzbogaciliśmy o rozwiązania i narzędzia online, które w czasie epidemii koronawirusa mogą stanowić jedyną możliwą formę przeprowadzenia efektywnych i bezpiecznych działań.
Mamy nadzieję, że „Miniporadnik o ewaluacji” będzie doskonałym wsparciem w procesie planowania, realizowania i rozliczania projektów, a zaproponowane narzędzia będą pomocne w codziennej pracy.
| Autorki: | Maja Durlik, Kaja Dziarmakowska i Maria Wiśnicka |
| Konsultacja: | Łucja Krzyżanowska i Łukasz Ostrowski |
| Projekt graficzny: | Edyta Ołdak |
| Rok wydania: | 2020 |
Miniporadnik powstał jako element projektu „Jak dobrze ewaluować projekty kulturalne?”, który został zrealizowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Redakcję i opracowanie graficzne aktualizacji miniporadnika sfinansowano ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030.
Ćwiczenie umysłu – w zależności od stanu zdrowia, kondycji poznawczej, ale też motywacji ćwiczącego i jego zaangażowania – przynosi wiele korzyści. Może pozytywnie działać na pamięć lub też chronić przed nagłym obniżeniem jej sprawności. Często wpływa na poprawę sprawności innych procesów poznawczych, np. myślenia, uwagi czy kreatywności. Trening pamięci sprzyja również nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji.
Strona silowniapamieci.pl to praktyczny i bezpłatny narzędziownik zawierający różnorodne materiały przydatne w przygotowaniu i prowadzeniu treningów umysłu dla seniorów. Zostały one opracowane z myślą o terapeutach, pedagogach, psychologach czy pracownikach socjalnych, a także o animatorach, bibliotekarzach, pracownikach domów kultury czy centrów aktywności niespecjalizujących się w treningach umysłu. Przyjazna formuła strony umożliwia korzystanie z jej zasobów także osobom bez żadnego doświadczenia – opiekunom, członkom rodziny czy znajomym seniorów.
Na stronie można znaleźć:
Celem Katalizatora Innowacji Społecznych jest stworzenie jak najbardziej sprzyjających warunków do inicjowania, rozwijania, upowszechniania i skalowania innowacji społecznych w Polsce. Chcemy wspierać powstanie ekosystemu innowacji społecznych opartego na zasadzie sieci, a nie na hierarchicznej strukturze.
Dokonujemy tego na różne sposoby. Sieciujemy osoby i podmioty działające w tym obszarze, m.in. innowatorów i innowatorki, podmioty prowadzące inkubatory innowacji społecznych. Organizujemy spotkania, konferencje, warsztaty i wizyty studyjne.
Wspieramy:
Szeroko informujemy i promujemy innowacje społeczne jako narzędzie do rozwiązywania istotnych problemów społecznych.
Przygotowujemy portal www.innowacjespoleczne.pl, który będzie ważnym narzędziem wspierania informacyjnego i edukacyjnego podmiotów działających w sferze innowacji społecznych.
Tworzymy i na bieżąco aktualizujemy bazę innowacji społecznych, w której znajdą się opisy i informacje o innowacjach wdrażanych w ramach już zorganizowanych konkursów. Baza ma spełniać dwojaką funkcję – z jednej strony promować innowacje społeczne, z drugiej – umożliwiać inkubatorom i innowator(k)om wyszukiwanie interesujących ich innowacji według określonych kryteriów.
Działamy na rzecz upowszechniania i skalowania najlepszych nowatorskich rozwiązań. Zamierzamy wdrożyć na szerszą skalę 7 wstępnie przetestowanych innowacji społecznych.
Dzielimy się zasobami, narzędziami i wiedzą, które pomogą nam współtworzyć prężny ruch innowacji społecznych w Polsce.
Projekt, który realizujemy we współpracy z Fundacją Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, jest dofinansowany w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
| Czas trwania | grudzień 2020 – czerwiec 2023 |
| Koordynatorki projektu: | Zofia Komorowska, Michalina Przeradzka i Julia Zasacka |
| Zespół po stronie Stoczni: | Andrzej Dębowski, Teodor Klincewicz, Zofia Komorowska, Michalina Przeradzka, Kuba Wygnański i Julia Zasacka |
Projekt „Innowacje na ludzką miarę 2” realizujemy w partnerstwie z Gminą Miasta Gdynia. Wspólnie poprowadzimy Inkubator pomysłów, który pomoże nam znaleźć, dopracować i przetestować oddolne innowacje dotyczące włączenia społecznego.
Naszym celem jest upowszechnienie takich innowacji, które skutecznie odpowiedzą na precyzyjnie określone problemy i potrzeby. Dlatego w naszym Inkubatorze będziemy szukać rozwiązań z zakresu:
Przeprowadzimy dwa ogólnopolskie nabory do Inkubatora pomysłów, a spośród zgłoszonych rozwiązań wybierzemy te, które będą miały największy potencjał do dalszego rozwoju.
Wspierając rozwiązania, wspólnie z pomysłodawcami będziemy szukać najlepszych sposobów odpowiedzi na dany problem oraz warunków, w jakich rozwiązania będą miały szansę wzrosnąć i skutecznie zadziałać.
Po kilkumiesięcznym dopracowywaniu pomysłów wyłonimy 52 innowacje, których autorzy i autorki otrzymają dotację na przetestowanie swoich rozwiązań w środowisku lokalnym.
10 innowacji społecznych, które podczas testu sprawdzą się najlepiej, postaramy się upowszechnić i włączyć je do polityk społecznych i praktyki.
Inkubator pomysłów będzie działał równolegle w 2 lokalizacjach – prowadzonych przez Stocznię Marzycielach i Rzemieślnikach. Domu Innowacji Społecznych w Warszawie oraz Laboratorium Innowacji Społecznych w Gdyni, ale wspierać będziemy innowatorów i innowatorki z różnych części Polski.
***
W naszym projekcie bazujemy na doświadczeniach z projektu „Innowacje na ludzką miarę”, który realizowaliśmy w latach 2016–2019 wspólnie z Gminą Miasta Gdynia, Miastem st. Warszawa oraz ECORYS Polska sp. z o.o.
| Czas trwania: | marzec 2020 – czerwiec 2023 |
| Koordynatorzy działań Stoczni: | Maria Lewandowska-Woźniak i Adam Chabiera |
| Partner: | Gmina Miasta Gdynia (Laboratorium Innowacji Społecznych) |
| Zespół projektu po stronie Stoczni: | Anna Bartol, Natalia Klamann, Jan Wiśniewski, Maciej Onyszkiewicz, Damian Jaworek, Zofia Komorowska, Katarzyna Pliszczyńska, Kuba Wygnański |
Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój.
Przestrzeń Praktyków Partycypacji jest jednym z projektów predefiniowanych realizowanych w ramach programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy. Celem projektu jest wzmocnienie środowiska praktyków partycypacji obywatelskiej i upowszechnienie oraz rozwój partycypacji obywatelskiej w Polsce.
Cele projektu chcemy osiągać m.in. poprzez organizację wydarzeń mających na celu wymianę doświadczeń, edukację i sieciowanie praktyków partycypacji:
Ponadto w ramach Przestrzeni Praktyków Partycypacji rozbudujemy stronę partycypacjaobywatelska.pl. Będziemy z większą intensywnością umieszczać artykuły i inne treści na stronie, zaktualizujemy i przekształcimy bazę praktyków partycypacji oraz sekcję dotyczącą budżetów obywatelskich.
Uruchomimy także program mentoringowy (od 2021), w którym osoby niedoświadczone w prowadzeniu działań partycypacyjnych będą miały okazję skorzystać z doradztwa osób posiadających dużą wiedzę i praktykę w tym obszarze. Przy ich wsparciu „uczniowie” zaplanują i przeprowadzą działania partycypacyjne w swoich społecznościach lokalnych. Jako uzupełnienie relacji mentor-uczeń/uczniowie, zorganizujemy dla uczestników 2 wizyty studyjne do polskich miejscowości, w których doświadczenia związane z partycypacją są bogate i różnorodne.
Innym działaniem, które przeprowadzimy w ramach projektu, będzie promocja podejmowania dialogu w lokalnych społecznościach. Wierzymy, że warto rozmawiać o rzeczach, które są ważne w wymiarze lokalnym i krajowym. Nie zawsze ta rozmowa musi być nakierowana na wypracowanie rozwiązań, jak dzieje się to w przypadku procesów partycypacji obywatelskiej, a raczej na samo poznanie różnych perspektyw i wsłuchanie się w potrzeby współobywateli, sąsiadów, mieszkańców tej samej miejscowości/dzielnicy. Bez umiejętności prowadzenia dialogu o rzeczach ważnych i aktualnych społecznie, partycypacja obywatelska jest trudna, a czasem wręcz niemożliwa, przez głęboko dzielące członków społeczności i społeczeństwa polskiego konflikty. Dlatego w przynajmniej 25 samorządach przeprowadzimy dialog publiczny na aktualny, ważny społecznie (i budzący emocje) temat.
| Czas trwania | kwiecień 2020 – luty 2024 |
| Koordynatorka projektu: | Agata Bluj |
| Zespół: | Maria Adamowicz, Marcin Górecki, Maria Jagaciak, Katarzyna Pawłowska, Maria Perchuć-Żółtowska, Jan Wiśniewski |
Projekt jest realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego z Funduszy EOG.
Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy (Active Citizens Fund – National) to program, w ramach którego wspieramy działalność organizacji społecznych. Program prowadzony jest ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021 (tzw. funduszy norweskich i funduszy EOG).
Celem Funduszu jest wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego, aktywności obywatelskiej oraz upodmiotowienie grup zagrożonych wykluczeniem.
Operatorem Funduszu jest konsorcjum złożone z trzech organizacji: Fundacji im. Stefana Batorego (lider), Fundacji Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” oraz Fundacji Akademia Organizacji Obywatelskich.
W ramach programu Stocznia będzie odpowiedzialna za:
W ramach Funduszu będziemy wspierać działania organizacji społecznych podejmowane w czterech obszarach:
Organizacje będą mogły się ubiegać o wsparcie w ramach trzech konkursów dotacyjnych: dwóch na projekty tematyczne (obszar 1–3) i jednym na projekty sektorowe (obszar 4).
Składający wnioski o dotacje na projekty tematyczne i/lub projekty sektorowe będą mogli wystąpić o dodatkowe środki na rozwój instytucjonalny organizacji.
Pierwszy konkurs na projekty tematyczne ogłosimy w lutym 2020 roku, drugi – w listopadzie 2020 roku.
Konkurs na projekty sektorowe rozpocznie się w kwietniu 2020 roku.
Organizacje składające wnioski o dotacje na projekty tematyczne lub/i projekty sektorowe będą mogły wystąpić o dodatkową kwotę dotacji na rozwój instytucjonalny organizacji.
W Funduszu będziemy wspierać działania organizacji z całej Polski. Szczególną wagę przyłożymy do wspierania działań podejmowanych przez organizacje mniej doświadczone, spoza dużych aglomeracji i z terenów o ograniczonym dostępie do programów pomocowych i wsparcia infrastrukturalnego, oraz organizacje kierujące swoje działania do grup narażonych na dyskryminację i wykluczenie. We wszystkich działaniach ważną grupą docelową będzie dla nas młodzież.
Organizacje społeczne mogą składać wnioski na realizację działań prowadzonych samodzielnie lub w partnerstwie z innym podmiotami z:
W projektach realizowanych w partnerstwie z podmiotami z Państw-Darczyńców będzie można wystąpić o dodatkową kwotę dotacji na koszty udziału partnera.
W czasie realizacji programu będziemy prowadzić dodatkowe działania (tzw. projekty predefiniowane). Będą one miały na celu poszerzenie zakresu wpływu programu w dwóch obszarach:
Stocznia będzie wspierała rozwój aktywności obywatelskiej, w tym osób, które zajmują się lub chcą się zajmować organizacją konsultacji społecznych i innych form dialogu publicznego. Zorganizujemy m.in. krajowe i regionalne Fora Praktyków Partycypacji oraz seminaria poświęcone różnym aspektom partycypacji obywatelskiej. Zapewnimy wsparcie mentoringowe dla osób, które chciałyby rozpocząć działanie w tym obszarze. Będziemy również rozwijać stronę partycypacjaobywatelska.pl.
Więcej informacji o Funduszu: aktywniobywatele.org.pl.
| Czas trwania: | 2019–2024 |
| Koordynatorki: | Maria Perchuć-Żółtowska i Maria Jagaciak |
| Zespół projektu: | Marek Cywiński, Marcin Górecki, Jan Herbst, Zofia Komorowska, Anna Stratenwerth, Kuba Wygnański |